កម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំវេទិកាកម្រិតខ្ពស់ស្ដីពីភាពធន់ទៅនឹងបម្រែ-បម្រួលអាកាសធាតុ ក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក
នាថ្ងៃទី១ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤, ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ, មូលនិធិវិនិយោគអាកាសធាតុ (CIF) និងធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) បានរៀបចំ “ពិធីបើកកម្មវិធីផ្លាស់ប្តូរចំណេះដឹងក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក” ដោយមានការចូលរួមពីតំណាងក្រសួងស្ថាប័ន, ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍, គ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សា, ស្ថាប័នស្រាវជ្រាវ, សមាគមន៍ និងសម្ព័ន្ធពាណិជ្ជកម្ម, សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច និងក្រុមសហគមន៍មូលដ្ឋាននៅកម្ពុជា ព្រមទាំងតំណាងប្រទេសចំនួន១៣ ក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។
“កម្មវិធីផ្លាស់ប្តូរចំណេះដឹងក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក” ធ្វើឡើងក្នុងរយៈពេល ៤ ថ្ងៃ គឺចាប់ពីថ្ងៃទី១ ដល់ថ្ងៃទី៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ ក្នុងគោលបំណង ធំៗចំនួន ៤ គឺ៖ (១) ចែករំលែកចំណេះដឹង តាមរយៈការផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍ទាក់ទងនឹងបញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ; (២) កសាងសមត្ថភាពលើការដោះស្រាយបញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ; (៣) កិច្ចសន្ទនាគោលនយោបាយ តាមរយៈការផ្លាស់ប្តូរទស្សនៈក្នុងការរៀបចំគោលនយោបាយ ដើម្បីគាំទ្រភាពធន់នឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ, ការគ្រប់គ្រងព្រៃឈើប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងដំណោះស្រាយ ផ្អែកលើធម្មជាតិ (nature-based solutions); និង (៤) លើកកម្ពស់ភាពជាដៃគូ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់ ក្នុងគោលដៅដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនានា។
ថ្លែងក្នុងពិធីនេះ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានថ្លែងថា “រាជរដ្ឋាភិបាល នីតិកាលទី ៧ នៃរដ្ឋសភា, ក្រោមការដឹកនាំរបស់ សម្ដេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានដាក់ចេញនូវ “យុទ្ធសាស្រ្តបញ្ចកោណ–ដំណាក់កាលទី ១” ដើម្បី កំណើន, ការងារ, សមធម៌, ប្រសិទ្ធភាព, និង ចីរភាព និងបានកំណត់ដាក់ចេញនូវគោលដៅយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងការធានា ចីរភាពនៃការអភិវឌ្ឍសង្គម–សេដ្ឋកិច្ច និង កសាងភាពធន់ទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ កម្ពុជាក៏បានធ្វើការប្តេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ ប្រកបដោយមហិច្ឆតា ក្នុងការចូលរួមទប់ស្កាត់បញ្ហានៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដូចបានគូសរំលេចនៅក្នុងឯកសារ «ការរួមចំណែករបស់ជាតិ ស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ» និង «យុទ្ធសាស្រ្តរយៈពេលវែង សម្រាប់អព្យាក្រឹតភាពកាបូន» ដើម្បីសម្រេចបាននូវអព្យាក្រឹតភាពកាបូន នៅឆ្នាំ ២០៥០។”
លោកស្រី Tariye Gbadegesin នាយិកាប្រតិបត្តិ នៃមូលនិធិវិនិយោគអាកាសធាតុ ( CIF )បានថ្លែងថា៖“ CIF មានបទពិសោធយ៉ាងច្រើនក្នុងការសហការជាដៃគូជាមួយបណ្ដាប្រទេសនានា និងជំរុញសកម្មភាពអាកាសធាតុ តាមរយៈការវិនិយោគ ដែលកសាងភាពធន់សម្រាប់មនុស្ស ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី នៅក្នុងប្រទេសដែលងាយរងគ្រោះបំផុតដោយសារកត្តាអាកាសធាតុមួយចំនួននៅក្នុងពិភពលោក។ ដោយឡែក នៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក យើងមានឧទាហរណ៍ដ៏ច្រើន ដែលបង្ហាញពីជោគជ័យ ក៏ដូចជាបញ្ហាប្រឈម។ តាមរយៈចំណេះដឹង បទពិសោធ និងភ័ស្តុតាងទាំងនេះ ជួយឱ្យយើងអាចរៀនសូត្រ និងផ្ដល់ព័ត៌មានអំពីការវិនិយោគ និងអន្តរាគមន៍ដែលយើងត្រូវអនុវត្តនាពេលអនាគតនៅទីនេះ ពោលគឺនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក និងតំបន់ដទៃទៀត។”
លោក Warren Evans ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ពិសេស និងជាបេសកជនទទួលបន្ទុកអាកាសធាតុ នៃការិយាល័យប្រធានធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) បានថ្លែងថា៖ “យើងជឿជាក់ថា អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក គឺជាទីកន្លែងចាញ់ ឬឈ្នះ នៃសមរភូមិប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ហេតុនេះហើយទើប ADB និង CIF បានប្រឹងប្រែងនាំមកនូវការផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមាន មិនត្រឹមតែនៅកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងនៅតំបន់អាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិកទាំងមូលផងដែរ។ ខណៈពេលដែលយើងបានរៀនសូត្រច្រើនអំពីការកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ យើងក៏ត្រូវបន្តរិះរកអភិក្រមកាន់តែប្រសើរបន្ថែមទៀត ដើម្បីបន្ស៊ាំទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងវិនិយោគរយៈពេលវែងលើការបង្កើនភាពធន់។”
លោកថា «ភាពជាដៃគូរវាងធនាគារអភិវឌ្ឍន៍ និងមូលនិធិពហុភាគី ដែលលើកឡើងដោយវាគ្មិនរបស់យើងនៅព្រឹកនេះ – ដែលអនុវត្តសកម្មភាព ស្របតាមភាពចាំបាច់នៃប្រទេសដែលយើងកំពុងអនុវត្តប្រតិបត្តិការ – គឺជាការបង្ហាញដ៏ល្អឥតខ្ចោះពីភាពស្មុគស្មាញ និងភាពប្រទាក់ក្រឡាគ្នានៃការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិប្រកបដោយចីរភាព និងបង្ហាញឱ្យឃើញថា ការគ្រប់គ្រងចំណេះដឹង គឺជាគន្លឹះដើម្បីសម្រេចផលជះយូរអង្វែង»។
លទ្ធផល ដែលកើតចេញពីហិរញ្ញប្បទានអាកាសធាតុរបស់មូលនិធិ CIF រយៈពេល ១៥ ឆ្នាំ ក្នុងតំបន់ អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកទាំងមូលកន្លងមកនេះ ឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហាប្រឈម នៃអាកាសធាតុ ដែលប្រទេសនៅក្នុងតំបន់នេះបានជួបប្រទះផ្សេងៗគ្នា។ សូមបញ្ជាក់ផងដែរថា មូលនិធិវិនិយោគអាកាសធាតុ (CIF) ជាស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុដ៏សំខាន់មួយ មានបេសកកម្មដោះស្រាយបញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុតាមរយៈគំនិតផ្តួចផ្តើមរៀបចំ “កម្មវិធីសាកល្បងសម្រាប់ភាពធន់នឹងអាកាស-ធាតុ (Pilot Program for Climate Resilience – PPCR)” និង “កម្មវិធីវិនិយោគព្រៃឈើ (Forest Investment Program – FIP)” ជាពិសេស នៅក្នុងប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យម និងកម្រិតទាប៕
