ឈ្មោះ«ខេត្តព្រៃវែង»មានប្រវត្តិយ៉ាងណា?(មានវីដេអូ)

+ទីតាំងភូមិសាស្រ្ត

ខេត្តព្រៃវែងមានទីតាំងនៅភាគនិរតីនៃទន្លេមេគង្គដ៏មានសក្ដានុពល។ ក្រុងព្រៃវែង ស្ថិតនៅក្នុងខេត្តព្រៃវែងមានព្រំប្រទល់ខាងជើងទល់នឹងស្រុកពោធិ៍រៀង ខាងត្បូងទល់នឹងស្រុកពាមរក៍ ខាងកើតទល់នឹងស្រុកពោធិ៍រៀង និងស្រុកស្វាយអន្ទរ និងខាងលិចទល់នឹងស្រុកពោធិ៍រៀង។

+ខេត្តបាភ្នំ បច្ចុប្បន្នបានប្ដូរទៅជា ស្រុកបាភ្នំ ខេត្តព្រៃវែង

ជាយូរលង់ណាស់មកហើយ ស្រុកបាភ្នំ កកើតឡើងដោយមានឈ្មោះថា នគរបាភ្នំ។ នគរនេះមានព្រះមហាក្សត្រ បានដឹកនាំមេទ័ពស្រី និងប្រុសយ៉ាងខ្លាំងពូកែ គ្រប់គ្រងលើតំបន់អាណាខេត្តនានា ទាំងអស់។ ទ័ពការពារ នគរបាភ្នំ មានទ័ពបា និងទ័ពមេជាច្រើន ហើយបណ្តាទ័ពបរទេសតែងបាក់ខ្លបខ្លាចទ័ពនគរ បាភ្នំ។

នៅសម័យនោះ គឺស្រីដែលដណ្តឹងប្រុស។ ម្យ៉ាងទៀតទ័ពបានិងទ័មេតែងតែប្រឡងប្រជែងគ្នា លើការងារបំរើនគរហើយនាំគ្នាពូនភ្នំ ប្រឡងប្រជែង។ ខាងបាគេពូនភ្នំខាងបាខាងមេ ដែងគេពូនខាង មេដែង និងសន្មតផ្កាយព្រឹក រះ គឺឈប់សំរាកពូនភ្នំ។ ពេលនោះទ័ពខាងមេដែលមានល្បិចចង់ឈ្នះ ទ័ព ខាងបា បានធ្វើគោមហោះមួយខ្ពស់នៅខាងគេ។ ខាងបាកាលបានមើលឃើញ គោម នោះរះឡើង ស្មានថា ផ្កាយព្រឹក រះក៏ឈប់សំរាកពូនភ្នំ។ ខាងទ័ពមេដែងគេនៅតែពូនភ្នំ ដល់ផ្កាយព្រឹករះ។ ដូច្នេះ ខាងមេដែង គេពូនភ្នំ បានខ្ពស់ជាងខាងទ័ពបា។

គេបន្ត ប្រឡងប្រជែងគ្នា ខាងបាញ់ធ្នូទៅវិញទៅមក បន្តទៀត។ ខាងទ័ពបា គេកាច់ឈើល្អៗ ធ្វើព្រួញបាញ់ ទៅខាងមេដែងជាប់នាមថាភ្នំឈើកាច់ ។ ខាងភ្នំ មេដែងមានដើមឈើល្អៗដុះរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ ខាងទ័ពភ្នំ មេដែង គេកាច់ឈើតូចតាចមិនល្អធ្វើព្រួញបាញ់មកខាងទ័ពភ្នំបា។ ម្លោះ ហើយភ្នំឈើកាច់មានដើមឈើតូចតាច ទាប មិនល្អ ដុះ រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ ជាប់នាមមកថា បាភ្នំ និង ភ្នំមេដែង ។

បណ្តាទ័ពភ្នំបា និង ភ្នំមេដែង បានបន្តប្រឡងប្រជែងមហិទ្ធិរិទ្ធដោយទ័ពបា ប្រើដំរីស្តរ ទៅពិតភ្នំមេដែង បាក់ មួយជំហៀងខាងជើង ឯទ័ពខាងភ្នំមេដែង ប្រើមាន់សម្រាប់កកាយភ្នំបា ឱ្យរតាត់រតាយ គ្នីគ្នា ដូចជា ភ្នំមាន់កាយ ក្លាយមកជាភ្នំធម្មាការជាដើម ។ មេទ័ពមួយមានហិទ្ធិរិទ្ធិខ្លាំងពូកែឈ្មោះ តេជោ មានប្រព័ន្ធឈ្មោះ រ័ត្ន ជាសិស្សសំណប់ចិត្តរបស់ព្រះមហាក្សត្រគ្រប់គ្រងទាំងអស់។

តេជោ និងនាងរ័ត្នមានកូនប្រុសមួយឈ្មោះថា មគ្គរីផល ហើយបានបញ្ជូនទៅបំពេញវិជ្ជានៅសាលាទ័ពនគរក្រិច។ ស្តេចក្រិចទទួលរាប់អានស្រឡាញ់មគ្គរីផលណាស់ ដោយប្រគល់មគ្គរីផលឱ្យទៅមេទ័ពក្រិចម្នាក់ដែលជាអាចារ្យទេសាបាមោក បង្ហាត់បង្រៀនក្បួនវេទមន្ត និងក្បួនចំបាំងសាងសង់ទាំងឡាយ។

មគ្គរីផលរៀនសូត្រពូកែលើសសិស្សដទៃ ពេលនោះស្តេចក្រិច និងអាចារ្យទេសាបាមោក ទ្រង់សព្វព្រះហឫទ័យនិងស្រឡាញ់មគ្គរីផលណាស់។ ស្តេចក្រិចទ្រង់បញ្ជាឱ្យមេទ័ពក្រិច គឺអាចារ្យទេសាបាមោកឱ្យរកល្បិចយ៉ាងណាកុំឱ្យមគ្គរីផលវិលត្រឡប់មកនគរបាភ្នំវិញ។ មេទ័ពក្រិចមានកូនក្រមុំមួយឈ្មោះថា មេ ស ដែលគាត់នឹងផ្សំផ្គុំឱ្យមគ្គរីផល។ មេទ័ពក្រិចរូបនោះបាននិយាយលួងលោមផង និងបាននិយាយគំរាមផង ដោយថា បើមគ្គរីផលក្បត់សន្យានឹងកាត់ក្បាលចោល រហូតធ្វើឱ្យមគ្គរីផលខ្លាចនិងធ្វើតាមកិច្ចសន្យា។

បន្ទាប់ពីបានក្លាយជាមេទ័ព និងបានរៀបការជាមួយនាងមេ ស អស់រយៈបីឆ្នាំពួកគេក៏ទទួលបានកូនប្រុសមួយឈ្មោះថា គរីជោត។ កាលនោះនគរភ្នំមានកើតសឹកសង្រ្គាម និងទ័ពជិតខាងឈ្លានពាន ព្រះមហាក្សត្រនគរភ្នំបានត្រាស់បញ្ជាឱ្យតេជោដែលមានវ័យចាស់ប្រមូលពលវាយបង្រ្កាបសត្រូវ។ ឆ្លៀតឱកាសនោះតេជោជាឪពុកបានផ្ញើសំបុត្រមួយទៅមគ្គរីផលដែលជាកូន ដោយបញ្ជាក់ថាគាត់ឈឺធ្ងន់។ ក្រោយបានទទួលដំណឹងភ្លាមមគ្គរីផលក៏សម្រេចចិត្តរត់ចោលប្រពន្ធកូនមកដល់នគរបាភ្នំ ជាស្រុកកំណើតជួបជុំឪពុកម្តាយ។ ការរត់នេះព្រោះខ្លួនបានក្បត់សន្យាជាមួយឪពុកក្មេកកាលពីពេលកន្លងមក។

បន្ទាប់ពីកូនប្រុសត្រឡប់មកវិញតេជោនិងនាងរ័ត្នក៏បាននាំកូនទៅគាល់ព្រះមហាក្សត្រ ពេលនោះស្តេចនគរភ្នំទ្រង់សព្វព្រះទ័យជាមួយមគ្គរីផលជាខ្លាំង ក៏តែងតាំងជាមេទ័ព។បន្ទាប់ព្រះមហាក្សត្របានបញ្ជាឱ្យ​ធម្មា​តេជោ​ដែលជាឪពុកនិងនមគ្គរីផល ប្រមូលទ័ព មានទ័ពដំរី ទ័ពដំបងដែក ស្នរ លំពែង ទ័ពទូងស្គរ ធ្នូ ស្នា ទ័ពបោសលាន ដើម្បីបង្រ្កាបទ័ពឈ្លានពាន។ ដូចនេះទ័ពត្រូវពង្រាយជុំវិញនគរភ្នំ មានតាំងមុខភ្នំព្រៃដំរី រហូតដល់ភ្នំមេដែង។

ចំណែកស្តេចនគរក្រិចវិញ កាលបើដឹងថាមគ្គរីផលរត់ចោលនគរក្រិច រត់ចោលប្រពន្ធ កូន ហើយក្បត់នឹងកិច្ចសន្យា ក៏ត្រាស់បញ្ជាឱ្យមេទ័ពក្រិចដែលជាឪពុកក្មេកមគ្គរីផល ឱ្យមានវិធានការតាមសម្លាប់មគ្គរីផល។ បន្ទាប់មកអាចារ្យទេសាបាមោក និងជាមេទ័ពបានធ្វើហិបយន្តមួយថ្វាយស្តេចក្រិច និងផ្ញើរសារមកនគរភ្នំ ដោយសង្កត់ធ្ងន់ថា ហិបយន្តនេះអ្នកខ្លាំងពូកែទើបអាចបើកបាន បើបើកមិនបានទេ នគរក្រិចនឹងលើកទ័ពមកកំទេចនគរភ្នំដាក់ជាចំណុះ។ ព្រះមហាក្សត្រក៏រិះរកអ្នកខ្លាំងពូកែដើម្បីបើកហិបនោះ ពេលនោះមគ្គរីផលដឹងខ្លួនថា ហិបយន្តនោះច្បាស់ជាឪពុកក្មេកផ្ញើរឱ្យមកកាត់ក្បាលគាត់ហើយ ហើយហិបនេះមានតែរូបគាត់ទេទើបបើកបាន។មគ្គរីផលស្រឡាញ់នគរនិងព្រះមហាក្សត្រ បាននិយាយដំណើររឿងនេះជូនឪពុកស្តាប់ ហើយឧកញ៉ាធម្មាតេជោក៏បាននាំដំណឹងនេះទៅបង្គំគាល់ស្តេច។ បន្ទាប់មកស្តេចក៏បានត្រាស់បង្គាប់ឱ្យមគ្គរីផលបើកហិបយន្តនោះ។

ពេលនោះហិបយន្តបើកបាន ម៉ាស៊ីនក៏បានកាត់ក្បាលមគ្គរីផល ធ្លាក់ចូលក្នុងហិបយន្តនោះរួចគេក៏បានយកហិបនោះទៅនគរក្រិចវិញ។ រីឯនាងមេ ស និងកូនពេលដឹងដំណឹងនេះ ក៏បាននាំគ្នាមកដល់នគរបាភ្នំដែលកំពុងតែតម្កល់សពមគ្គរីផល ហើយពេលមកដល់ឪពុកម្តាយក្មេកក៏នាំនាងនិងកូនទៅគាល់ស្តេច។ បន្ទាប់មកស្តេចនគរភ្នំក៏តែងតាំងនាងជាមេទ័ព និងកូនជាទីប្រឹក្សាផ្ទាល់របស់នាង។

ក្រោយពីឃើញសាកសពឪពុកគរីជោត ក៏ចង់ជប់សពឪពុកឱ្យរស់វិញ តែរកក្បាលមកដាក់មិនត្រូវដងខ្លួនឪពុកក៏សម្រេចកាត់ក្បាលដំរីមកដាក់ ស្រាប់តែមគ្គរីផលបានរស់ឡើងវិញតែមានខ្លួនជាមនុស្សនិងក្បាលជាដំរី ដែលគេតែងហៅថា ព្រះគណេស។ លុះតំណក្រោយមកនាងមេ សនិងកូន បានបំរើស្តេច បំរើទ័ព និងប្រជាពលរដ្ឋបានសុខសាន្តរហូតមក ដោយអនុវត្តតាមព្រះរាជបញ្ជាបុណ្យរំលឹកគុណមគ្គរីផល ដែលតមកហៅថា បុណ្យឡើងអ្នកតា។ ប្រវត្តិនគរបាភ្នំបានក្លាយមកជាអាណាខេត្តបាភ្នំ ហើយមកជាស្រុកបាភ្នំ។

ចៅហ្វាយអាណាខេត្តឬស្រុកមានងារថា អ្នកឧកញ៉ាធម្មាតេជោ ហើយចៅហ្វាយស្រុកបាភ្នំមានត្រាជារូបហនុមាន។

+ទីក្រុងវ្យាធបុរៈ

យោងតាមសៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ភាគ១ និង ភាគ២ ត្រឹង ងា ១៩៧៣ បានលើកឡើងថា សិលាចារឹកខ្មែរសម័យក្រោយមកទៀត បាននិយាយថា វ្យាធបុរៈ បុរីនៃស្តេចទាក់ដំរី ដែលអ្នកប្រវត្តិសាស្ត្របានចាត់ទុកថាជា រាជធានី របស់នគរភ្នំ ហ្វូណន ថា តូម៊ូ To Mou ដែលលោក G Coedes ថា ត្រូវនឹងពាក្យខ្មែរបុរាណ ទ្វាក់ ឬ ទល្មាក់ ឬ អ្នកទាក់ដំរី ។ លោក G Coedes យល់ថា ក្រុងវ្យាធបុរៈនេះ ស្ថិតនៅម្តុំ បាភ្នំ និងបាណាម ក្នុងខេត្តព្រៃវែង សព្វថ្ងៃ ។

ចំណែកភិក្ខុប៉ាង ខាត់ ក៏មានព្រះសង្ឃដីកាដូច្នោះដែរ។ ព្រះអង្គសរសេរថា រាជធានី វ្យាធបុរៈ តាំងនៅបាភ្នំ ទំនងជានៅភ្នំខ្សាច់បច្ចុប្បន្ននេះ ព្រោះគេបានរកឃើញបុរាណដ្ឋាននិងបុរាណទេវរូបជាច្រើន ។ +.ឈ្មោះស្រុករបស់ខេត្តព្រៃវែង ខេត្តព្រៃវែងមានស្រុកដូចជា៖ស្រុកបាភ្នំ ស្រុកកំចាយមារ ស្រុកកំពង់ត្របែក ស្រុកកញ្ជៀច ស្រុកមេសាង ស្រុកពាមជរ ស្រុកពាមរក៍ ស្រុកពារាំង ស្រុកព្រះស្តេច ស្រុកពោធិ៍រៀង ស្រុកស៊ីធរកណ្តាល និងស្រុកស្វាយអន្ទរ។

+តំបន់ទេសចរណ៍ក្នុងខេត្តព្រៃវែង

ខេត្តព្រៃវែងមានតំបន់ទេសចរណ៍វប្បធម៌ តំបន់ទេសចរណ៍ធម្មជាតិ និងតំបន់ទេសចរណ៍កែច្នៃ មួយចំនួនដែលអាចទាក់ទាញភ្ញៀវក្នុងស្រុក ភ្ញៀវមកពីខេត្តក្រុងផ្សេងៗ និង ភ្ញៀវទេសចរបរទេស ។ ខាងក្រោមនេះគឺជាតំបន់ទេសចរណ៍ដែលទេសចរជាតិ និង អន្តរជាតិអាចមកទស្សនាកំសាន្តរួមមាន ៖

១.រមណីយដ្ឋាននគរភ្នំ ៖ ជារមណីយដ្ឋានគំរូស្ថិតនៅក្នុងស្រុកបាភ្នំ គឺជារមណីយដ្ឋានមួយដែលមានទេសចរជាច្រើនមកពីតំបន់ផ្សេងៗជួបជុំគ្នាដើម្បីប្រារព្ធធ្វើពិធីសាសនាតាមលទ្ធិព្រាហ្មណ៍មួយ គឺបុណ្យឡើងអ្នកតាមេសរដែលមានរយៈពេល ៣ ថ្ងៃ។

២.ប្រាសាទព្រះវិហារច័ន្ទ ៖ ស្ថិតនៅក្នុងស្រុកបាភ្នំ។

៣.ទំនប់ស្នេហ៍ ៖ស្ថិតនៅក្នុងស្រុកបាភ្នំ។

៤.មជ្ឈមណ្ឌលភ្ញាស់កូនត្រីពូជភូមិបាទី ៖ ឃុំពាមរក៍ ស្រុកពាមរក៍។

៥.បូជនីយដ្ឋានបារាយអណ្តែត ៖ ភូមិបារាយណ៍អណ្តែត ឃុំបារាយណ៍ ស្រុកកំពង់លាវ។

៦.វាលចុងប៉ម ៖ ភូមិលេខ១ សង្កាត់កំពង់លាវ ក្រុងព្រៃវែង។

៧.ប្រាសាទព្រៃដើមស្រុក ៖ ឃុំព្រៃទទឹង ឃុំព្រៃចង្ក្រាន ស្រុកស៊ីធរកណ្តាល។

៨៖ ទូកងវែងជាងគេលើលោ។

៩.កន្លែងមើលសត្វស្លាបបឹងស្នេហ៍៕ដោយ៖ថា ចាន់ធី

+.ឯកសារយោង

– https://www.khmerdocs.com/

– https://km.wikipedia.org/